دام روسیه برای سید حسن نصرالله در سوریه | چگونه اسرائیل سران حزب‌الله را در تشییع جنازه‌ها شناسایی کرد؟
رویداد۲۴ | ترجمه از لیلا فرهادی: اسرائیل در جنگ ۳۳ روزه سال ۲۰۰۶ با حزب الله، سه بار سعی کرد حسن نصرالله را ترور کند، اما موفق نشد. آنها یک حمله هوایی را از دست داند، چون قبل از حمله رهبر حزب الله محل را ترک کرده بود. به گفته دو مقام آگاه، دفعات بعدی هم اسرائیل نتوانست به آرماتور‌های بتنی پناهگاه زیرزمینی او نفوذ کند.
جمعه شب، ارتش اسرائیل اشتباهات گذشته خود را جبران کرد. به گفته رسانه‌های اسرائیلی، سید حسن نصرالله را در پناهگاهی در اعماق یک مجتمع آپارتمانی در جنوب بیروت ردیابی کردند و برای اطمینان از ترور او ۸۰ بمب پرتاب را در این محل خالی کردند.
فایننشال تایمز در گزارشی نحوه نفوذ اسرائیل به پناهگاه رهبر حزب الله را شرح داده است. این رسانه به نقل از خلبان هواپیمای جنگی F-۱۵i ارتش اسرائیل که ظاهرا مهمات مرگبار حمله به مقر حزب الله را حمل کرده نوشته حداقل چهار ساختمان مسکونی در این حمله ویران شده و خلبان اسرائیلی از این اقدام به خود می‌بالد. او به فایننشال تایمز انگلیس گفته "دست ما به همه، در همه جا خواهد رسید. ".
اما تبختر ارتش و تشکیلات امنیتی اسرائیل، که در چند هفته گذشته موفق شده ضربات ویرانگر مستمری را به یکی از بزرگترین رقبای منطقه‌ای خود وارد کند، حقیقتی تلخ را از یاد برده است؛ طی نزدیک به چهار دهه نبرد با حزب الله، اسرائیل تازه توانسته جریان را تغییر دهد.
به گفته مقامات فعلی و سابق اسرائیل، آنچه تغییر کرده، عمق و کیفیت اطلاعاتی است که اسرائیل توانسته در دو ماه گذشته به آن تکیه کند. این نفوذ اطلاعاتی با ترور فؤاد شکر، یکی از نیرو‌های دست راست نصرالله در ۳۰ ژوئیه آغاز شد. فوآد شکر به همراه یکی از دوستانش در نزدیکی محل بمب گذاری روز جمعه مورد هدف اسرائیل قرار گرفت.
مقامات اسرائیلی در گفتگو با فایننشال تایمز از یک تغییر جهت قابل توجه در اسرائیل در حوزه جمع آوری اطلاعات درباره حزب الله پس از شکست غافلگیرکننده ارتش اسرائیل در سال ۲۰۰۶ خبر داده اند.
به گفته آنها دو دهه بعد از جنگ ۳۳ روزه، واحد اطلاعاتی ۸۲۰۰ اسرائیل و اداره اطلاعات نظامی آن به نام امان، حجم وسیعی از داده‌ها را برای شناخت نیرو‌های حزب الله در «عرصه شمالی» اسرائیل استخراج کردند.
فایننشال تایمز نوشته: میری آیسین، افسر ارشد سابق اطلاعاتی اسرائیل گفته که نیاز به تغییری اساسی در نگاه اسرائیل به حزب الله وجود داشت؛ یک جنبش چریکی لبنانی که اسرائیل را در باتلاق اشغال ۱۸ ساله جنوب لبنان فرو برده بود.
آیسین می‌گوید، اطلاعات اسراییل دید خود را به حزب الله گسترده‌تر کرد و به جاه طلبی‌های سیاسی و ارتباطات فزاینده آن با سپاه پاسداران ایران و روابط نصرالله با بشار اسد، رئیس جمهور سوریه توجه بیشتری کرد.
او به فایننشال تایمز گفت: «از این نظر باید دقیقاً آنچه را که به دنبال آن هستید تعریف کنید. این بزرگترین چالش است، و اگر به خوبی انجام شود، به شما این امکان را می‌دهد که به یک موضوع با تمام پیچیدگی‌اش نگاه کنید و به کل تصویر نگاه کنید.»
او گفته که اطلاعات اسرائیل برای نزدیک به یک دهه به حزب الله به عنوان یک "ارتش تروریست" نگاه کرد. این یک تغییر مفهومی بود که اسرائیل را مجبور کرد حزب الله را به همان اندازه رصد کند که ارتش سوریه را از نزدیک و به طور گسترده مطالعه می‌کرد.
چگونه مجالس تشییع و ترحیم شهدای حزب الله در جنگ سوریه اطلاعات آنها را لو داد
افزایش قدرت حزب‌الله، از جمله در سال ۲۰۱۲ استقرار در سوریه برای کمک به اسد برای سرکوب قیام مسلحانه، به اسرائیل فرصت داد تا اقدامات خود را انجام دهد. آنچه ظاهر شد یک «تصویر اطلاعاتی» کامل بود؛ اینکه چه کسی مسئول عملیات حزب الله است؟ چه کسی در حال ارتقاء رتبه است؟ چه کسی فاسد است؟ و چه کسانی به تازگی از سفر‌های غیرقابل توضیح بازگشته بودند؟
همزمان با درگیری حزب‌الله در جنگ خونین سوریه، ابعاد نیرو‌های این گروه شبه‌نظامی به سرعت رشد کرده بود. جذب نیروی وسیع به جاسوسان اسرائیلی این فرصت را داد که ماموران خود را در این گروه مستقر کنند و عملا این حجم بالای نیرو گیری، حزب الله آسیب پذیر کرد.
فایننشال تایمز با راندا اسلیم، مدیر برنامه در موسسه خاورمیانه در واشنگتن گفتگو کرده است. اسلیم به این رسانه می‌گوید: «سوریه آغاز گسترش حزب الله بود. این نیروگیری‌ها مکانیسم‌های کنترل داخلی آنها را تضعیف کرد و در را برای نفوذ در سطح وسیعی باز کرد.»
جنگ در سوریه منابع مهمی از داده‌ها را در اختیار اسرائیل قرار داد که بیشتر آنها به دست جاسوسان اسرائیلی افتاد. آگهی‌های ترحیم به شکل «پوستر‌های شهید» که به طور مرتب توسط حزب الله منتشر می‌شد، یکی از این منابع اطلاعاتی بود که حاوی اطلاعات اندکی، از جمله اینکه هر مبارز اهل کدام شهر بود، کجا کشته شده و حلقه دوستانش که اخبار را در سایت پست می‌کردند چه کسانی هستند، بود. رسانه‌های اجتماعی مراسم تشییع جنازه را منتشر می‌کرد و گاهی اوقات رهبران ارشد برای شرکت در این تشییع جنازه‌ها از سایه بیرون می‌آمدند.
یک سیاستمدار بلندپایه سابق لبنان در بیروت به فایننشال تایمز گفته نفوذ اطلاعات اسرائیل یا آمریکا به حزب الله "بهای حمایت آنها از اسد" بود.
همکاری با روسیه در سوریه، حزب الله را به دام اسرائیل انداخت
بیشتر بخوانید:
جزییات فایل صوتی ظریف درباره سردار سلیمانی و دستگاه دیپلماسی/ انتشار سخنان ظریف چه پیامدی دارد؟
واکنش روسیه به افشای فایل صوتی ظریف / ظریف مصاحبه را منتشر کرده است؟
بزرگترین دولت چریکی جهان | آنچه باید درباره ساختار تشکیلاتی حزب الله بدانید
او گفته: «آنها باید خود را در سوریه افشا می‌کردند. در سوریه یک گروه مخفی ناگهان مجبور شد در تماس بماند و اطلاعات را با سرویس اطلاعاتی فاسد سوریه یا با سرویس‌های اطلاعاتی روسیه که به طور منظم توسط آمریکایی‌ها رصد می‌شدند به اشتراک بگذارد.»
یزید سیغ، یکی از اعضای ارشد مرکز خاورمیانه کارنگی به فایننشال تایمز گفته: «آنها از گروهی بسیار منظم و بسته به گروهی تبدیل شدند که هنگاه دفاع از اسد مجبور شده بودند افراد بسیار بیشتری را وارد گروه خود کنند و همین مساله منجر به شلختگی این گروه شد.»
این یک حرکت برای گروهی که به توانایی‌های خود در مقابله با قدرت اطلاعاتی مبهوت کننده اسرائیل در لبنان افتخار می‌کرد، یک خروج محسوب می‌شد. حزب‌الله مقر شین بت در صور را نه یک بار بلکه دو بار در سال‌های اولیه اشغال جنوب لبنان توسط اسرائیل منفجر کرده بود. به گفته دو مقام آگاه، در مقطعی در اواخر دهه ۱۹۹۰، اسرائیل متوجه شد که حزب‌الله در حال ربودن برنامه‌های پهپادی آن زمان آنها بوده و از اهداف و روش‌های نیرو‌های دفاعی اسرائیل مطلع شده است.
از صدای ضبط شده روی کنترل‌های تلویزیون هوشمند تا شنود تلفن همراه همسر عوامل حزب الله | چگونه پیشرفت تکنولوژی به داد اسرائیل رسید؟
تمرکز گسترده اسرائیل بر حزب الله در منطقه با یک مزیت فنی رو به رشد و در نهایت غیرقابل غلبه هم همراه بود؛ ماهواره‌های جاسوسی، پهپاد‌های پیشرفته و قابلیت‌های هک سایبری که تلفن‌های همراه را به دستگاه‌های شنود تبدیل می‌کرد.
اسرائیل آنقدر داده جمع آوری کرده بود که یک گروه اختصاصی به نام Unit ۹۹۰۰ را تشکیل داد که الگوریتم‌هایی بنویسد که میان چندین ترابایت تصاویر بصری غربال گری کند تا کوچکترین تغییرات را پیدا کنند، به این امید که یک بمب دست ساز را در کنار جاده یا دریچه‌ای روی تونل یک آرماتور بتنی که پناهگاه حزب الله است را به طور ناگهانی شناسایی کند.
هنگامی که یک عامل حزب الله شناسایی می‌شد، الگو‌های حرکات روزانه او در پایگاه داده وسیعی از اطلاعات، از اطلاعات تلفن همراه همسرش، کیلومتر شمار ماشین هوشمند تا موقعیت مکانی او را جمع آوری می‌شد. به گفته چندین مقام اسرائیلی، این اطلاعات از منابعی مانند پرواز یک پهپاد بر فراز سر این عامل حزب الله، یا تصاویر دوربین مداربسته هک شده‌ای که این مقام اتفاقی از کنار آن عبور کرده بود یا حتی از صدای ضبط شده روی میکروفون کنترل تلویزیون مدرن او استخراج می‌شد.
هر گونه وقفه در این روال به هشداری برای افسر اطلاعاتی تبدیل می‌شد که از طریق آن دست به شناسایی بزند؛ تکنیکی که به اسرائیل اجازه می‌دهد فرماندهان میانی که اسرائیل را مورد هدف قرار داده بودند، شناسایی کند. یکی از مقاماتبه فایننشال تایمز گفته که اسرائیل در یک مقطع برنامه زمانی فرماندهان را زیر نظر گرفت تا ببیند آیا آنها به طور ناگهانی برای یک حمله فراخوانده شده اند یا خیر.
اما هر یک از این فرآیند‌ها برای توسعه نیاز به زمان و صبر داشت. بر اساس بیانیه‌های عمومی ارتش اسرائیل، طی سال‌ها، اطلاعات اسرائیل توانست چنان بانک وسیع اطلاعاتی را به دست بیاورد که ظرف سه روز اول عملیات هوایی، هواپیما‌های جنگی آنها حداقل ۳۰۰۰ هدف مشکوک حزب‌الله را از بین ببرند.
چگونه اسرائیل عملیات فریبی را طی ده ماه درگیری محدود با حزب الله در مرز‌های شمالی اجرا کرد؟
یکی از مقامات سابق اسرائیل به این رسانه انگلیسی گفته: «اسرائیل قابلیت‌های زیادی دارد ئ اطلاعات زیادی را مورد استفاده قرار داده است. ما مدت‌ها پیش می‌توانستیم در این جنگ از این قابلیت‌ها استفاده کنیم، اما این کار را نکردیم.»
به نظر می‌رسد که این صبر برای ارتش نتیجه داده است. در ۱۰ ماه گذشته اسرائیل و حزب‌الله بار‌ها تبادل آتش کرده اند و اسرائیل چند صد تن از عوامل سطح پایین حزب‌الله را کشت.
به نظر می‌رسد این موضوع نصرالله را به این نتیجه رساند که دو رقیب سرسخت، درگیر نوع جدیدی از درگیری با خطوط قرمز کاملاً مشخصی هستند که می‌توان آنها را مدیریت کرد تا زمانی که اسرائیل آتش‌بس در غزه را با حماس به توافق برساند.
حزب الله از ۸ اکتبر برای همبستگی با حماس تبادل آتشی را با اسرائیل آغاز کرده بود تا اسرائیل را در مرز شمالی خود مشغول نگه دارد.
سیگ از مرکز خاورمیانه کارنگی به فایننشال تایمز می‌گوید: «حزب‌الله خود را موظف می‌دانست که در نبرد شرکت کند، اما در عین حال درگیری خود را به شدت محدود نگه داشته باشد. آنها هیچ‌گاه واقعاً قصد نداشتند ابتکار عملی نشان بدهند. کاری که در واقع مزیت رقابتی آنها محسوب می‌شد».
او می‌گوید طی ده ماه تبادل آتش اسرائیل و حزب الله در مرز‌های شمالی اسرائیل، «به نظر می‌رسد که حزب الله چند موشک را این‌جا و آنجا پرتاب کرده، و در ازای آن چند بار هم مورد هدف قرار گرفت. همین باعث شد به این نتیجه برسند که این درگیری در همین حد و مرز است.».
اما حتی احتمال اینکه حزب الله همان حمله‌ای را آغاز کند که حماس با موفقیت در ۷ اکتبر انجام داده بود، برای اسرائیل کافی بود تا مناطق نزدیک مرزش با لبنان را تخلیه کند و حدود ۶۰ هزار اسرائیلی مجبور به ترک خانه‌های خود شدند و مرز‌ها را به منطقه جنگی فعال با حزب الله تبدیل کردند.
به گفته مقامات مطلع در مورد این عملیات، به نظر می‌رسد بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، برای ایجاد شرایط برای بازگشت این جمعیت به خانه هایشان، توانایی‌های تهاجمی پیشرفته‌تر اسرائیل را آزاد کرده است.
این شامل انفجار بی‌سابقه هزاران پیجر بمب‌گذاری شده در دو هفته پیش بود که هزاران نفر از اعضای حزب‌الله را با همان وسایلی که فکر می‌کردند به آنها کمک می‌کند از نظارت اسرائیل در امان بمانند، مورد هدف قرار داد.
این توانایی ها، روز جمعه با ترور نصرالله به اوج خود رسید؛ اقدامی که اسلاف نتانیاهو، ایهود اولمرت، در سال ۲۰۰۶ مجوز آن را صادر کرده بودند و ارتش اسرائیل موفق به انجام آن نشده بود.
در ماه‌های اخیر، اگر نگوییم سال‌های اخیر، اطلاعات اسرائیل تقریباً به تکنیکی دست پیدا کرده بود که به آن اجازه می‌داد، به طور متناوب، نصرالله را که مظنون به زندگی زیرزمینی در تونل‌ها و پناهگاه‌ها بود، رصد کنند.
کاخ سفید یک بار جلوی ترور سید حسن نصرالله را در یک سال اخیر گرفته بود
در روز‌های پس از ۷ اکتبر، جنگنده‌های اسرائیل با دستور اداره اطلاعات اسرائیل موسوم به امان برای بمباران محلی که نصرالله در آن قرار داشت، از زمین بلند شدند. به گفته یکی از مقامات اسرائیلی، این حمله پس از درخواست کاخ سفید از نتانیاهو متوقف شد.
به نظر می‌رسد روز جمعه، اطلاعات اسرائیل دوباره مکان او را مشخص کرد و ارتش اسرائیل «یک پناهگاه فرماندهی و کنترل» را که ظاهراً قرار بود محل جلسه‌ای میان چند تن از رهبران ارشد حزب‌الله و یک فرمانده ارشد ایرانی سپاه پاسداران باشد، شناسایی کرده بود.
فایننشال تایمز مدعی شده نتانیاهو در حاشیه سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل از این مساله مطلع شد، و در نتیجه ایده آتش بس با حزب الله را رد کرد و متعهد شد که به حملات اسرائیل ادامه دهد. یک مقان آگاه گفته که نتانیاهو قبل از ایراد سخنرانی از عملیات ترور نصرالله اطلاع داشت.
نتانیاهو می‌گوید که کارزار اسرائیل تمام نشده است. هنوز این امکان وجود دارد که اسرائیل نیرو‌های زمینی را به جنوب لبنان بفرستد تا به پاکسازی منطقه حائل در شمال مرز‌های لبنان کمک کند. بسیاری از توانایی‌های موشکی حزب الله دست نخورده باقی مانده است.
ایسین، افسر ارشد سابق اطلاعات اسرائیل می‌گوید: «حزب‌الله در ۱۰ روز گذشته ناپدید نشده است؛ ما به آنها آسیب رسانده و آنها را تحقیر کرده‌ایم و آنها در مرحله هرج و مرج و عزا هستند. اما آنها هنوز قابلیت‌های زیادی دارند که بسیار تهدیدکننده است.»
حزب الله بسیار ثروتمند،سازمان یافته ،مستحکم و قدرتمند بود ولی غرور او را زمین زد.
ولی از منظر کلی اسرائیل باخت. چرا؟ دستاوردش از این عملیات چه بود؟ چند نفر از رهبران حزب الله را ترور کرد. زیانش چه بود؟ تمام خط نفوذ اسرائیل در حزب الله را به باد داد، بی آنکه ضربه اساسی به حزب الله وارد کند. حزب الله قبل از هر چیز یک زرادخانه بزرگ است برای بازدارندگی، که کاملا دست نخورده باقی مانده است و هنوز مثل شمشیر داموکلس بالای سر اسرائیل آویزان است.